Adrian Joyce, Efficient Buildings Europe erakundeko idazkari nagusia eta Renovate Europe kanpainaren zuzendaria, Opengelako Aholku Batzordeko adituetako bat da. Dublingo University Collegen titulatutako arkitekto profesionala 1984an eta 17 urtez sektore pribatuan lan egin du.
Elkarrizketa honetan, Joycek Renovate Europe zertan datzan eta zein helburu dituen azaldu du; eraikuntzaren sektoreak Eraikinen Eraginkortasun Energetikoari buruzko Zuzentarauaren (EPBD) aldaketarekin dituen erronkei buruz hitz egin du, eta Opengela ereduak Europan hainbesteko arrakasta izateko dituen arrazoiak zerrendatu ditu.
Renovate Europeko zuzendaria zara, Opengelako Aholku Batzordea osatzen duten nazioarteko erakundeetako bat. Azalduko zeniguke zehatzago zertan datzan kanpaina hau?
Renovate Europe, 2011n sortua, komunikazio politikoko kanpaina bat da, Europar Batasuneko estatu kide guztietan energia-berrikuntza sakona azkar bizkortzea eskatzeko helburua duena, urteko berritze-tasa urteko % 3ra irits dadin eta 2050. urtera arte bere horretan iraun dezan.
Zenbait industriak zuzendutako kanpainak eraikuntza-sektoreko alderdi interesdun ugaritako 51 bazkideren babesa du. Horien artean daude Efficient Buildings Europe erakundeko kide diren enpresak, kanpaina babesten duen erakunde juridikoa baita; EBko hainbat industria-elkarte; hirietako sareak, ikerketa-erakundeak; sindikatuak eta 18 bazkide nazional.
Kanpainako ekintzak berrikuntza energetiko sakon batek pertsonei, enpresei eta, oro har, gizarteari ekarriko lizkiekeen onura anitzen sustapenaren ingurukoak dira. Horien artean, onura sozialak, ekonomikoak eta ingurumenekoak sartzen dira, hala nola barneko ingurumen-kalitatea hobetzea, kalitatezko tokiko lanpostuak sortzea eta berotegi-efektuko gasen emisioak nabarmen murriztea.
Zein da eraikuntzaren sektorearen erronkarik handiena, oro har, eta aldatu berri den Eraikinen Eraginkortasun Energetikoari buruzko Zuzentarauaren (EPBD) arabera?
Gure helburua lortzeko erronkarik handiena da eraikinen jabeek ez dutela motibaziorik horiek berritzeko eskatzeko. Esparru juridikoa badago, ezagutza teknikoak badaude, finantzaketa eskuragarri dago eta, hala ere, energia-berrikuntzaren indizea oso txikia da oraindik. Horren arrazoia izan daiteke berrikuntzaren onurei buruzko kontzientziazio-maila baxuegia dela, edo jabeak beldur direla energia-berrikuntza sakon bati ekiteko konplexutasunaz.
EPBDren berrikuspenak erronka hori onartzen du eta bere klausuletan neurri berritzaile batzuk sartuz aurre egiten saiatzen da. Besteak beste, estatu kide bakoitzak Eraikinak Berritzeko Plan Nazional bat (NBRP, ingelesezko sigletan) egin behar du. Plan horretan, estatu kidearen eraikin-parkeak 2050ean zero emisioen estandarra lortzeko ekintzak eta egutegia jaso behar dira. Eraikin komertzial eta publikoen kasuan, horrek esan nahi du etorkizun hurbilean eraginkortasun energetikoari buruzko nahitaezko gutxieneko arau batzuk bete behar direla eraikinean data zehatzetan.
Bizitegi-eraikinen kasuan, estatu kideei eskatzen zaie, etorkizuneko data jakin baterako batez besteko energia-eraginkortasuna ehuneko finko batean hobetzea.
EPBDk eskatzen du estatu kide guztiek sar ditzatela NBRPak prestatzeko eragina izan duten alderdien ikuspuntuak eta esperientzia, eta Renovate Europek bermatu nahi du bere kideek bitartekoak aurkituko dituztela estatu kide guztietan haien ahotsak entzun ditzaten NBRPak prestatzen diren bitartean. Gure ustez, zenbat eta adostuagoa izan NBRPen edukia, orduan eta aukera gehiago izango dira berrikuntza energetikoa areagotzeko.
Zure ustez, zeintzuk dira Opengela eredua Bruselan hain harrera ona izateko arrazoi nagusiak? Zein alderditan da inspiratzailea?
Opengela eredua ondo hartu dute Bruselako alderdi interesatuek, jabearen ‘bidaia’ baitu ardatz nagusi. Ereduak arretaz aztertu zituen eskualdeko bizi-baldintzak eta, urteen poderioz, konturatu zen leihatila fisiko bakarrak sortzea izango zela eraikinen jabeengana iristeko modurik onena. Hortik aurrera, leihatila horietako batzuk sortu ziren berritzeko premia handiena zegoen lekuetan.
Opengela ereduaren ezaugarri horretatik harago, tokiko administrazioa konturatu zen eraikinen parkearen egoerari buruzko datu hobeak eta zehatzagoak izateak nabarmen lagunduko ziola bizitegi-eraikinen berritzeko plangintza handiagoa egiten, parkea bere administrazio-eremuaren barruan egonda. Behar horri erantzuteko, proiektuak enpresa berritzaile bati eskatu zion eskualdeko eraikinen mapa bat egiteko, sateliteko datuak erabiliz etxe parkearen errendimenduaren kalifikazio energetiko birtualak egiteko.
Ondoren, urrats benetan berritzaile batean, energia-errendimenduaren mapaketa birtualean oinarritutako ariketa bati ekin dio proiektuak. Epe luzerako helburuak lortzeko eskaneatu ziren eraikin guztiak energetikoki berritzeko beharrezkoa izango litzatekeen ahalegina proiektatzea du helburu. Horretarako, zenbat produktu eta material beharko ziren kalkulatu zen. Horrek bermeak ematen dizkie ekoizleei haien produktuen etorkizuneko merkatuari buruz, eta ekoizpen-instalazioak segurtasunez eta konfiantzaz handitzeko aukera ematen die.
Zergatik sustatzen ditu Europako Batzordeak gero eta leihatila bakarreko proiektu gehiago, hala nola BIRTUOSS (Opengela eredua)?
Hitz gutxitan, Europako Batzordeak egiaztatu du Opengela bezalako proiektuek proposatutako eta aplikatutako leihatila bakarraren ereduak funtzionatzen duela. Berritzeko betebeharrak bete behar dituzten jabeek, enpresek eta toki-administrazioek aintzat hartzen dituzte.
Opengelak gehien behar diren lekuetan kokatutako leihatila fisiko bakarren eraginkortasunari buruz bildutako probak bereziki sinesgarriak izan dira, argi eta garbi erakutsi baitute online zerbitzuak ezin direla mundu osora iritsi eta ezin dutela beharrezko prestazio-sorta guztia eman eraikinen jabeei berritze prozesuan konfiantza emateko.
Zenbateraino da garrantzitsua alderdi interesdunen arteko lankidetza, BIRTUOSSekin (Opengela eredua) gertatzen den bezala?
Eraginpeko alderdi interesdun guztien arteko lankidetzak funtsezko garrantzia du, adierazi den bezala. Berrikuntza sakonaren ezaugarriak sakon aztertzeko beste batzuekin konprometitzeko gai izateak oztopoak hausten ditu, ezagutza areagotzen du eta berritze prozesuan konfiantza sortzen du. Tokiko kontaktu hori eta elkarrizketa partekatuak gabe, energia-berrikuntzarekin zerikusia duen guztia etsigarria eta eskuraezina izan daiteke.
Horri gehitzen bazaio erakunde publikoen eta enpresen arteko trukeen hazkundea elkarte publiko-pribatu baten espirituan, formula berehala bihurtzen da konbinazio irabazle.
Opengelak tresna berritzaileak sustatu ditu, hala nola Eraikinaren Pasaportea eta Koaderno Digitala, Kataluniako Unibertsitate Politeknikoak Cíclica Arquitectura SCCLrekin lankidetzan garatutakoak. Zure ustez, zer garrantzi du ekimen horiek garatzeak energia eraginkortasunez erabiltzeko eta eraikinak birgaitzeko?
Ikuspegi berritzaile horren erabilerak administrazioen eta eraikinen jabeen zama arindu du. Dagoeneko ez da beharrezkoa onibar bakoitza bisitatzea plangintza-fasean. Izan ere, ‘hand-off’ ikuspegi digitalak informazio baliotsua ematen du azkarrago eta plangintza-prozesuaren fase goiztiarragoan, eta horrek erabakiak azkartu eta lehentasun-ordena bat ezartzea ahalbidetzen du, lehenik eta behin landu behar diren eraikin edo auzoei dagokienez.
Ikuspegi hori garatzea eta beste estatu kide batzuetara zabaltzea erabakigarria izango da EBk epe ertain eta luzera dituen energia- eta klima-helburuak betetzeko behar duen % 3ko energia-berrikuntza sakonaren tasa lortu nahi badugu.
Epe laburrean Europa mailan Opengela eredua errepikatzeak Berriztapen Olatua bizkortu dezakeela uste duzu? Eta zein litzateke erantzuteko modurik onena?
Bai, ziur nago Opengela eredua EBko gainerako estatu kideetan epe laburrean errepikatzea oso lagungarria izango litzatekeela Berrikuntza Olatuaren helburuak lortzeko. Prozesu horretako lehen urratsa EPBDren birmoldaketari esker lortu da, estatu kideei eskatzen baitzaie haien lurraldeetan geografikoki ondo banatutako leihatila bakarren sare bat ezartzea.
Beste estatu kide batzuek Opengela eredua aztertu ahala, konturatuko dira egituran eta/edo emandako zerbitzuetan zenbait aldaketa egin beharko direla, nazioko edo tokiko ezaugarriak islatzeko. Beraz, oso baliagarria izango litzateke ereduaren oinarrizko ezaugarrien deskribapen bat egitea, beti edozein sare berritan sartu beharko liratekenak.
Amaitzeko, Opengelako bazkideei EBko beste lurralde batzuetara hedatzean arrakasta handia opa nahi diet.
