Hiri Agenda Bultzatu 2050 hiri jasangarri eta integratzaileak lortzea du helburu bere hirugarren jarraipen txostenarekin 

• Basque4SC biltzar europarrak Euskadiko Hiri Agendaren txosten berria aurkeztu du, ‘Klima aldaketarekiko erresilienteak diren hiriak eta hiri aniztunak eta inklusiboak’ gaietan oinarrituta.
• Opengela proiektua erreferentziazko programa bat da hiri-berroneratzean, eta 25 udalerritan bulegoak ditu.

Opengela, Euskadin hiri-berroneratzea hedatzea helburu duen programa, erreferenteetako bat izan zen Eusko Jaurlaritzak asteazken honetan, abenduaren 11n, Bilbon antolatutako jardunaldian, ‘Hiri jasangarriak Euskadin: berrikuntza, nazioartekotzea eta aurrerapenak’ izenburupean. Hitzaldian, Bultzatu 2050 Euskadiko Hiri Agendaren hirugarren jarraipen txostena aurkeztu zen, hiri erresiliente eta inklusiboak eraikitzearen garrantzia nabarmenduz.

Opengela modeloa, dagoeneko Euskadiko 25 udalerritan hurbileko bulegoak ezarri dituena, hiri berroneratzearen funtsezko adibide gisa aipatu zen. Eraikinen energia-eraginkortasuna eta gizarte-kohesioaren hobekuntza uztartzen ditu, Euskadiko Hiri Agendak sustatzen dituen iraunkortasuneko eta klima-neutraltasuneko helburu estrategiko nagusiak betez.

Mikel Gargallo Eusko Jaurlaritzako Lurralde Plangintza eta Hiri Agendako zuzendariak inaugurazio-ekitaldian azpimarratu zuenez, Euskadiko Hiri Agenda esparru estrategikoa da gaur egungo hiri-erronkei erantzuteko, klima aldaketa eta kohesio soziala, esate baterako. “Hiri-berroneratzea funtsezkoa da jada eraikita dauden inguruneak hobetzeko eta hiri bizigarriagoak sustatzeko”, nabarmendu zuen.

Era berean, Juan Carlos Abascalek, Lurralde Plangintzako sailburuordeak, lankidetza eta maila anitzeko gobernantzaren garrantzia azpimarratu zuen amaierako ekitaldian, 2050erako ezarritako helburuak lortzeko. “Aldaketa garai bizi dugu, eta erronka ugari ditugu, hala nola ongizatea, jasangarritasuna eta benetako berdintasuna sustatuko duten hiriak eta hiri-inguruneak sortzeko beharra, gero eta zaharragoa den gizarteartean arreta jartzea, edo justizia soziala”, gaineratu du sailburuordeak.

Hiri jasangarriak klima-aldaketaren aurrean

Jardunaldian hainbat adituk parte hartu zuten, besteak beste, Estibaliz Sanzek, Basque Centre for Climate Change (BC3) zentroko ikertzaileak. Hark aurkeztu zituen hiri jasangarri eta erresilienteen esparruan egindako aurrerapenak, Bultzatu 2050en helburu estrategikoetako bat. Bere analisian Sanzek nabarmendu zuenez, populazioaren %73 metropoliko hiriguneetan biltzen da, eta zahartze handia dago 46 urteko batez besteko adinarekin. Gainera, nabarmendu zuen Euskadin klima-aldaketak duen kalteberatasunari buruzko azterketaren arabera, mende amaierarako egoera izanik, udalerrien % 100ean bero-boladak izango direla, eta % 81ean ibai-uholdeak, % 23an itsas mailaren igoerak (biztanleriaren % 60ri eragiten diona). Datu horiek adierazten dutenez, klima-aldaketak eragindako galera ekonomikoen aurreikuspena dago, osasunean eragin nabarmenak ditu eta gizarte-desberdintasuna areagotu egingo da.

Erronka horien aurrean, Bultzatu 2050 Euskadiko Hiri Agendaren helburuak azpimarratu zituen ikertzaileak: Iraunkortasun klasean hiri-ikuspegi integrala bultzatzea, ingurumen-erronkei erantzuteko; erantzukidetasuna, lankidetza eta parte-hartzea bultzatzea, sektore publikoa, pribatua, soziala eta herritarra; Klima 2050 Estrategia hiri-bilbearen helburuei erantzutea; eta ingurumen-politika sustatzea, enplegu, ongizate eta osasunerako aukera berriak sortzeko ardatz ekonomiko gisa.

Hiri inklusibo eta iraunkorrak

Jardunaldian, gizarteratzea ere jorratu zen, Euskadiko Hiri Agendaren oinarrizko atala. Julia Shershneva Euskal Herriko Unibertsitateko (UPV/EHU) doktoreak 8. lehentasun estrategikoaren azterketa bat aurkeztu zuen, inklusioa identitate-ikur gisa hartuta. Hitzaldian azpimarratu zuenez, oso garrantzitsua da gizarteratzea dimentsio anitzeko fenomeno gisa ulertzea, eragina baitu lurraldean, bizi-kalitatean, errentetan eta herritarren eskubideetan.

Shershnevak hainbat jarduera-ardatz proposatu zituen, hala nola gizarte-kohesioa sustatzea, gizarte-desberdintasunari eta bazterketa soziala saihestea, hezkuntzarako aukera unibertsala bermatzea eta herritar guztientzat eskuragarri den kultura eta aisialdia sustatzea. Funtsezko erronkak ere nabarmendu zituen Shershnevak, hala nola segregazio sozioekonomikoaren eta eskola segregazioaren aurkako borroka, euskara kohesiorako elementu gisa sendotzea, eta inklusioa eta elkarbizitza sendotuko dituzten ekintzak garatzea.

Nazioarteko eredu bat

Jardunaldian, Sébastien Vaulzelle Nazio Batuen Local2030 Bulegoko zuzendariak ere hartu zuen parte, ‘Hiri-agendek 2030 Agendan duten rola’ hitzaldiarekin. Vaulzellek nabarmendu zuenez, etorkizuneko hiriak tokiko politiken zein kanpoko faktoreen menpe daude, hala nola beste lurraldeekiko harremanen, tentsio geopolitikoen eta klima aldaketaren eraginen menpe. 2030 Agendak Hiri Agenda Bultzatu 2050 indartzen duela azpimarratu zuen eta lau oinarri aurkeztu zituen hiri integratuak eta iraunkorrak eraikitzeko:

1. Erreferentzia komuna: 2030 Agendak eta bere ezarpena esparru partekatua ematen dute maila horizontalean (eragileen artean) eta bertikalean (gobernu-mailen artean).
2. Politiken koherentzia: Inbertsioak adierazle komunekin bateratuta daudela bermatzea.
3. Nazioartekotzea: Sortutako ereduak zabaltzea eta erreplikatzea.
4. Etengabeko lana: Etengabeko ahalegina eskatzen du, maila anitzekoa eta eragile ugarirekin.

Vaulzellek azpimarratu zuen hiri-garapenak kontuan hartu behar duela gizartearen, ekonomiaren, ingurumenaren eta kulturaren arteko lotura, etorkizuneko hiri integratuak eta erresilienteak eraikitzeko.